آیین و سنت واجب میان مسلمانان ختنه کردن نوزاد پسر می باشد که از اهمیت ویزه ای برخوردار است در این بخش بهترین سن مناسب برای ختنه پسرها توضیح داده شده است.

يكي از دغدغه‌هايي كه در نخستين هفته‌هاي تولد نوزاد پسر، خانواده‌ را به خود درگير مي‌كند ختنه كردن است. سوال‌هاي بسياري ذهن اين خانواده‌ها را به خود مشغول مي‌كند.

خوشبختانه در کشور اسلامی ما ختنه برای تمامی پسران انجام می‌شود با اين وجود بسياري از خانواده‌ها درست در بزنگاهي كه بايد نوزادشان را براي ختنه آماده كنند با چرايي‌هاي مختلفي روبه‌رو مي‌شوند ،  چه زماني براي ختنه پسرم اقدام كنم؟ كدام پزشك تبحر بیشتري دارد؟ چقدر احتمال بروز خطا در ختنه توسط پزشك وجود دارد؟ مبادا پسرم آسيب ببيند؟ اين پرسش‌ها در كنار ترسي كه در برخي از خانواده‌ها به دليل ناآگاهي از ضرورت ختنه‌كردن وجود دارد، موجب مي‌شود ختنه در زماني كه بايد و شايد اتفاق نيفتد و والدين در سنين بالاتر براي ختنه فرزندشان اقدام كنند. اين در حالي است كه تاخير در ختنه فرزندان پسر يا ختنه نكردن آنها مي‌تواند عوارض و اختلال‌هايي را براي‌شان به دنبال داشته باشد. در همین رابطه دکتر علی‌اصغر حلیمی، متخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی توضیح می‌دهد تا نگرانی‌های والدین برطرف شود و با آگاهی اقدام به این کار کنند.

از ختنه بيشتر بدانيد
ختنه عملی است که در آن پوست اضافه سر آلت تناسلی برداشته می‌شود و با وجود آنکه در کشور ما اعتقادات و توصيه‌هاي مذهبی عامل اصلی انجام آن بوده، شده اما امروزه از ختنه به‌عنوان يك جراحی علمی ياد مي‌شود و حتی در بسیاری از کشورها با وجود آنکه از نظر مذهبی نیازی به این کار نیست اما آن را انجام می‌دهند و مثلا در آمریکا 80 درصد نوزادان پسر ختنه می‌شوندو در ایران نیز حدود 95 درصد از پسران ختنه می‌شوند.

ضرورت ختنه پسران
کودکانی که ختنه می‌شوند احتمال عفونت ادراری در آنها نسبت به کودکاني كه ختنه نمي‌شوند 15 برابر کمتر است. تحقيقات نشان داده كه با انجام ختنه احتمال ابتلا به سرطان آلت تناسلي در سنين بالا به مراتب کمتر مي‌شود. ضمن آنکه اين جراحي ساده و سرپايي احتمال انتقال عفونت‌هایی که بعد از ازدواج ممکن است از طریق رابطه زناشويي ایجاد شود را کاهش مي‌دهد. همچنین احتمال انتقال عفونت ایدز نیز به این ترتیب کمتر می‌شودبنابراین باتوجه به اینکه عفونت ادراری در کودکان زیر 6 ماه بیشتر است، توصیه مي‌شود ختنه در سنین پایین انجام شود.

كدام روش را انتخاب كنيم؟
2 روش برای ختنه وجود دارد؛ یکی روش جراحی و دیگری حلقه‌ که البته هر کدام از اینها عوارض مخصوص خود را دارند. بنابراین افرادی که این کار را انجام می‌دهند باید میزان مهارت خود را در مورد انجام هرکدام از روش‌ها بدانند و یک روش را انتخاب کنند. در روش جراحی، پزشک ابتدا در پوست جلوی آلت تناسلی شکاف کوچکی ایجاد می‌کند، بعد پوست را به عقب می‌کشد و با حفظ 2 میلی‌متر پوست اضافی بخیه می‌شود. در روش حلقه، به کمک یک حلقه پوست مانند بندناف خشک شده و بعد از چند روز می‌افتد.

عوارض هر روش چيست؟
یکی از عوارضی که در مورد ختنه می‌توان به آن اشاره کرد خونریزی است که در روش جراحی بیشتر اتفاق می‌افتد. گاهی ممکن است در زمان ختنه با بی‌احتیاطی بخشی از سر آلت نیز بریده شود که این نیز در روش اول بیشتر دیده می‌شود. گاهی نیز ممکن است چسبندگی‌های بعد از عمل اتفاق بیفتد و کودک را از لحاظ ادرار دچار مشکل کند. در روش حلقه نیز ممکن است پوست به اندازه کافی برداشته نشود یا برعکس به مقدار زیاد برداشته شود یا با جابه‌جا شدن حلقه در ادرار کودک فشار ایجاد شود.

بیهوشی یا بی‌حسی!
با اینکه هر 2 روش جراحي و حلقه با بیهوشی عمومی و بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند ولي بهترین حالت این است که بیهوشی عمومی اتفاق بیفتد زیرا در این حالت کودک آرام خوابیده و پزشک به‌راحتی و با تمرکز می‌تواند کارش را انجام دهد.

در بی‌حسی ممکن است کودک بترسد، گریه کند، حرکت کند، اضطراب داشته باشد و علاوه بر تاثیر روانی بد، درنتیجه عمل نیز ممکن است اختلال ایجاد کند. به طور کلی برای کودکان کمتر از 2 ماه معمولا از بی‌حسی استفاده می‌شود و برای کودکان بالای 6 ماه می‌توان روش بیهوشی را انتخاب کرد.

زمان مناسب برای ختنه
در مورد زمان مناسب برای ختنه کودک اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. برخی اورولوژیست‌ها و جراحان عمومی و اطفال معتقدند که این کار باید بعد از 2 سالگی انجام شود اما متخصصان اطفال، هفته‌های اول تولد را مناسب می‌دانند. میان برخی متخصصان اطفال نیز اين ديدگاه مطرح است كه بهتر است ختنه را بعد از30 روز‌گی کودک انجام داد. اما آنچه اهمیت دارد این است که بهتر است ختنه تا قبل از 18 ماهگی انجام شود زیرا احتمال عفونت ادرار در این زمان زیاد است و در صورتی که ختنه انجام نشود، این احتمال بالاتر هم می‌رود.

عارضه‌اي كه قابل درمان است
یکی از عمده خطراتی که در عمل‌های غیرحرفه‌ای ختنه به وجود می‌آید، بسته‌شدن کامل مجاری ادراری است که معمولا درنتیجه استفاده از بخیه‌های بسیار درشت ایجاد می‌شود.  در صورتی که مجاری ادراری پس از عمل جراحی ختنه تنگ‌تر شود، علائم آن معمولا به صورت درد شدید در مثانه بروز پیدا می‌کند؛ اما در صورت مسدود شدن، عوارض در همان 24 ساعت اول بروز می‌کند بنابراین تا 2 هفته بعد از ختنه باید بررسی شود که تنگی مجرا اتفاق افتاده یا نه. در صورت ایجاد تنگی، پمادی تجویز می‌شود و بعد از مدتی پزشک با وسیله‌ای امتحان می‌کند که مجرا باز شده يا نه. اگر این درمان موثر نباشد، باید متخصص اورولوژی کودک را معاینه کرده و اقدام به درمان کند. اما به طور کلی معمولا بعد از یک هفته مشکلی وجود ندارد و بهبود انجام می‌شود.

کار را به کاردان بسپارید
خوب است بدانید که ختنه را بايد فردی انجام دهد که تبحر دارد و اگر توسط یک غیرمتخصص انجام شود عوارض زیادی به دنبال خواهد داشت؛ ازجمله عوارضی که می‌توان به آن اشاره کرد استفاده بیش از حد داروی بیهوشی است که می‌تواند باعث ایجاد شوک و تشنج در کودک شود و از آنجا که این قبیل کارها ممكن است در فضایی دور از امکانات بهداشتی انجام شوند، در صورت دسترسی نداشتن به بیمارستان ممکن است جان کودک به خطر بیفتد.

چه زمان باید عجله کرد؟
در مورد برخی از کودکان به هیچ عنوان نباید تعلل کرد و بايد خیلی زود ختنه را انجام داد. کودکانی که به شکل مادرزادی بزرگی کلیه دارند یا برگشت ادرار از مثانه به کلیه در آنها وجود دارد ازجمله این افراد هستند زیرااز آنجا که احتمال عفونت در این کودکان زیاد است توصیه می‌شود هرچه زودتر ختنه انجام دهند.

چه زمان ختنه نباید انجام شود؟
همانقدر که انجام ختنه در پسربچه‌ها به‌شدت توصیه می‌شود، برخی اوقات هم ختنه نباید انجام شود. اگر نوزاد آلت کوچکی داشته باشد یا سوراخ سر آلت نابجا باشد که به اصطلاح به آن هیپوسپادیاس می‌گویند یا اگر نوزاد انحراف آلت تناسلی داشته باشد، نباید ختنه انجام شود. دقیقا به همین دلیل است که توصیه می‌شود نوزاد بلافاصله ختنه نشود و حداقل یک بار بعد از ادرار و معاینه دقیق توسط پزشک این عمل انجام شود.

بعد از ختنه بايد بدانيد
آلت تناسلی کودک بعد از ختنه قرمز و متورم می‌شود و تا ۲۴ ساعت هم ممکن است خونریزی داشته باشد به همین دلیل باید پوشک نوزاد را به محض کثیف شدن تعویض کنید، ناحیه مورد نظر را هر روز با آب شست‌وشو دهید و از یک پماد آنتی‌بیوتیک به مدت 3 تا 4 روز استفاده کنید. باید محل ختنه با گاز تمیز پوشیده شود، اما این گاز نباید به محل ختنه بچسبد چون می‌تواند تنگی و عوارض دیگری ایجاد کند. حواس‌تان باشد که تا بهبود کامل نوزاد او را حمام نبرده و از صابون، پودر یا لوسیون برایش استفاده نکنید. اگر خونریزی یا ترشحات از آلت تناسلی ادامه پیدا کرد، سر آلت تناسلی آبی یا سیاه شد و جریان ادرار کاهش پیدا کرد حتما باید با پزشک خود تماس بگیرید.

 اگزما عبارتست از ضایعات پوستی خارش دار که با قرمزی ، پوسته ریزی ، ترشح  و گاهی با ضخیم شدن وگاهی با نازک شدن پوست همراه است . اگزما انواع مختلف دارد . یک نوع آن آتوپیک درماتیت یا اگزمای سرشتی نام دارد . اگزمای سرشتی در بچه ها از شیوع بالایی برخوردار است  .

اولین علائم بیماری معمولاً بعد از دوماهگی آغاز می شود . معمولاً اولین علائم درصورت وگونه ها شروع شده و بعد ممکن است دیگر نواحی مثل ارنج و زانوها ، باسن و تنه گرفتارشود . در این حالت گاهی اوقات این ضایعات روی گونه ها را به بوسیدن زیاد نسبت می دهند در صورتی که اصلا با بوسیدن ارتباطی ندارد . معمولاٌ اکثربیماران تا دو سالگی بهبود می یابند .

اگرچه این بیماری ممکن است تا سنین بالاتر وحتی بعد از بلوغ هم ادامه پیدا کند اما بحث اصلی در اینجا در مورد علایم این بیماری در دوران شیرخوارگی است . مشخصه بارز پوست این بچه ها خشکی منتشر پوست است . قسمتهائی ازپوست قرمز، ملتهب و ترشح دار شده و خارش شدید پیدا می کند . این نواحی خارش دار ممکن است محدودبه یک ناحیه مثلا گونه ها یا منتشر در سرتاسر بدن باشند . این بیماری یک بیماری مزمن و طولانی است .

بچه آرام وقرار ندارد ، مرتب خودش را می خاراند . این مسئله روی اعصاب والدین اثر منفی گذاشته وآنهارا دچاراسترس می کند . پس قبل از هرچیز والدین باید آرامش خودرا حفظ کنند . وبدانند که دوره درمان طولانی است وباید خود را با این مسئله تطبیق دهند .

البته این بیماری به راحتی درمان می شود . اما ضایعات پوستی به راحتی نیز عود می کنند . برای جلوگیری از عود بیماری مهمترین مسئله نرم نگه داشتن پوست بچه است . بعضی والدین به تصور اینکه این بیماری ناشی از کثیفی ! است مرتب بچه را حمام می برند در صورتیکه با این کار باعث تشدید بیماری می شوند .

  در زیر توصیه هایی جهت کنترل بیماری آورده شده است :

_حمام این بچه ها باید کوتاه باشد . ازآب ولرم استفاده شود . پوست بدن بچه ها به کیسه یا  لیف کشیدن احتیاج ندارد . بعدازحمام پوست به آرامی و با نرمی خشک شود  (حوله را محکم روی پوست بچه نکشید )  

پوشیدن‌ لباس‌ نخی‌ و کتان گشاد برای‌ کمک‌ به‌ جذب‌ عرق‌

حتی‌المقدور به‌ حداقل‌ رساندن استرس

کوتاه‌ کردن‌ مرتب‌ ناخن‌ها و‌ دست‌ کردن‌ دستکش‌ نرم‌ به‌ هنگام‌ خواب‌ برای‌ جلوگیری‌ از خاراندن ‌. توجه‌ داشته‌ باشید که‌ خاراندن‌ اگزما را بدتر می‌کند

کمتر حمام‌ بگیرید تا از خشکی‌ زیاد پوست‌ اجتناب‌ شود . صابون‌ و آب‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ شعله‌ور شدن‌ بیماری‌ شوند . به‌ هنگام‌ حمام‌ گرفتن‌ ، از صابون‌های‌ غیر چرب‌ مخصوص‌ و آب‌ ولرم‌ استفاده‌ کنید . نواحی‌ ملتهب‌ را صابون‌ نزنید

پس‌ از حمام‌ بلافاصله‌ از کرم‌ نرم‌ و مرطوب‌کننده‌ استفاده‌ کنید . اگرمالیدن کرم مرطوب کننده با ماساژ پوست همراه شود بهتر است‌ .

_از قرار گرفتن‌ در معرض‌ تغییرات‌ دمایی‌ شدید ( سرما یا گرمای‌ زیاد ) خودداری‌ کنید

از هر چیزی‌ که‌ قبلاً بیماری‌ را بدتر کرده‌ است‌ اجتناب‌ کنید)   مثلا بدتر شدن در اثر مصرف غذای خاصی )

 از دستگاه‌ مرطوب‌ خنک‌کننده‌ هوا ( بخور سرد ) برای‌ افزایش‌ رطوبت‌ هوای‌ خشک‌ داخل‌ منزل‌ استفاه‌ کنید . در صورت عدم دسترسی به آن ، می توان یک ظرف دهان گشاد آب را روی بخاری یا شوفاژ قرار داد

 اجتناب از تماس با بعضی از مواد موجود در هوا و نیز گرد و غبار می تواند بطور چشمگیری سبب ایجاد آرامش و تخفیف علایم شود . گرد و غبار و اشیائی که گرد و غبار را در خود نگه می دارند ( نظیر بالش پر، متکا ، کوسن ، پرده ، فرش ، روکش مبل ، بعضی از اسباب بازی ها و پشم ) می توانند سبب بدتر شدن بیماری شوند . لذا محل زندگی باید ساده و فاقد محل های تجمع گرد و خاک باشد

مواد آرایشی ، عطریات ، اسپری ها ( حشره کش و خوشبو کننده ) و دود سیگار می توانند باعث تشدید اگزما شوند و از تماس با آنها باید اجتناب شود

 البته راحتترین و در دسترس ترین دارو برای کنترل ضایعات پوستی پمادهای کورتونی است . بهتر است این پمادها زیر نظر متخصص پوست مصرف شوند .

اینجانب به مراتب مشاهده نموده ام  که والدین طبق توصیه اطرافیان از پماد بتامتازون به عنوان مرطوب کننده برای فرزندانشان استفاده می کنند که کار اشتباهی است زیرا این پمادها دارای عوارض هستند .عوارض این داروها اگر زیر نظر متخصص پوست مصرف شوند قابل مدیریت وپیشگری است ، بخصوص اینکه لازم است از این داروها بمدت طولانی استفاده شود . همچنین پمادهای غیرکورتونی هم وجودارند که در شرایط خاص استفاده می شوند .

 آیا انواع غذاها با آتوپیک درماتیت یا اگزمای سرشتی ارتباط دارند ؟

 درتعدادی از کودکان مبتلا  برخی غذاها ممکن است منجر به تشدید ضایعات اگزمائی شوند ، شایعترین اینها سفیده تخم مرغ ، شیرگاو و فراورده های آن ، انواع آجیل و خشکبار، شکلات وغذاهای دریایی است . این غذاها ممکن است باعث تشدید ضایعات اگزمائی شوند یعنی اینها عامل اصلی ایجاد بیماری نیستند . نکته مهم اینکه برای کودک درسن رشد نباید محدودیت غذائی بدون دلیل ایجاد کرد .

 چه عوامل محیطی ممکن است منجر به تشدید ضایعات اگزمائی شوند ؟

 لباس پشمی  ، لباس با الیاف مصنوعی ، گردوخاک ، برخی فلزات جواهرآلات و بدلیجات وهمچنین برخی کرمها و لوسیونها که حاوی عطر وموادنگهدارنده باشند ممکن است منجر به تشدید ضایعات شوند . باید تاحد امکان از این موارد دوری کرد .

 آیا آزمایشات خونی و پوستی برای تشخیص این بیماری وجود دارد ؟

 خیر تشخیص این بیماری برمبنای مشاهدات بالینی و معاینه پزشک متخصص پوست می باشد . بیماری آتوپیک درماتیت یا اگزمای سرشتی طیف وسیع دارد . می تواند فقط بصورت خشکی واگزمای مختصر روی گونه ها ویا منتشر وشدید درسرتاسر بدن باشد . بین دوسر این طیف نیز درجات مختلفی ازدرگیری پوست می تواند وجود داشته باشد . اگر بیمار شما مبتلا به نوع شدید و منتشر بیماری است ، نگران نباشید برای این موارد نیز درمانهای خاص مثل انواع داروهای خوراکی و یا اشعه درمانی وجودارد .

چگونه از بند ناف نوزاد مراقبت کنیم؟

بعد از تولد نوزاد، بندناف او به تدریج خشک شده و می‌افتد. افتادن بند ناف دردی ندارد و معمولا طی دو هفته بعد از تولد رخ می دهد. مراقبت خوب و اصولی از بند ناف نوزاد بسیار مهم است.

جنین در داخل رحم، مواد غذایی و اکسیژن لازم را از طریق جفت که به دیواره داخلی رحم مادر متصل است دریافت می کند. جفت از طریق بند ناف به شکم جنین متصل می شود.

پس از تولد، بند ناف با گیره ای بسته شده و از نزدیک بدن نوزاد قطع می شود و به این ترتیب، تکه ای از آن متصل به ناف کودک باقی می ماند که به مرور می افتد.

چه موقع بند ناف می‌افتد؟

بند ناف معمولا طی 10 تا 21 روز بعد از تولد خشک شده و می افتد و جای آن بصورت زخم باقی می ماند که آن هم ظرف چند روز خوب می شود.

البته والدین نباید عجله ای برای افتادن بند ناف نوزاد داشته باشند، چراکه ممکن است روند افتادن بند ناف حتی تا 40 روز طول بکشد.

رنگ بند ناف در ابتدا سبز مایل به زرد است و در طی روند خشک شدن و افتادن، رنگ آن قهوه ای و بعد سیاه می شود.

اگر در طول این مدت مقدار کمی خون در محل ناف نوزاد مشاهده کردید، نگران نشوید. این خون، عادی و طبیعی است.

گاهی بعد از افتادن بند ناف، توده گوشتی کوچکی باقی می ماند که ممکن است خودش از بین برود و یا نیاز به درمان داشته باشد. این توده ها که "گرانولوم نافی" خوانده می شوند مشکلی جدی نبوده و در داخل آنها عصب وجود ندارد، بنابراین در صورتی که نیاز به درمان داشته باشند، درمان آنها دردناک نخواهد بود.

چرا بند ناف عفونت می کند؟

هنگام تولد، نوزادان با سطح بالایی از پادتن‌ها در بدن‌شان به دنیا می‌آیند، مثل پروتئین‌هایی به نام گلبول‌های ایمنی که برای حفظ نوزاد از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی مهم هستند. با افت سطح این پروتئین‌ها نوزاد مستعد ابتلا به عفونت می‌شود.

از سه ماهگی بدن نوزاد شروع به گسترش این پادتن‌ها می‌کند. البته این کار با سرعتی کند‌تر از بدن یک بزرگسال انجام می‌گیرد.

بنابراین نوزادان بسیار آسیب‌پذیر هستند و به همین دلیل مراقبت از بندناف و پیشگیری از بروز عفونت بسیار حائز اهمیت است.

علائم عفونت بند ناف چیست؟

یک بندناف سالم به طور معمول بدون بو و تمیز است. بند ناف حدود سه روز مرطوب باقی می‌ماند و سپس شروع به سیاه و خشک شدن می‌کند.

در صورتی که هر یک از علائم زیر را در کودک خود مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید:

- تب یا بد حالی نوزاد

- ورم یا قرمزی ناف یا اطراف آن

- وجود چرک در محل ناف

- استشمام بویی بد از بند ناف

- خونریزی زیاد بندناف قبل از افتادن آن (خونریزی جزیی اغلب در زمان افتادن رخ می‌دهد)

بند ناف نیاز به الکل دارد یا نه؟

در اتاق زایمان، متخصص زنان یا ماما برای جلوگیری از عفونت، بند ناف را پس از قطع کردن با مواد ضدعفونی کننده تمیز می کند.

سال ها توصیه بر این بود که برای تمیز کردن بند ناف در روزهای بعد در خانه، از پنبه یا گاز استریل آغشته به الکل، یک یا دو بار در روز استفاده شود.

بسیاری از متخصصین کودکان هنوز هم به این روش اعتقاد دارند، ولی امروزه بعضی دیگر معتقدند که بهتر است بند ناف را رها کرد تا خودش خشک شود و بیفتد.

دلیل این توصیه جدید، نتیجه مطالعه ای است که در سال 1998 در کانادا انجام شد. در این مطالعه معلوم شد، ترمیم بند ناف هایی که به حال خود رها شده بودند 8 روز طول کشید، در صورتی که این زمان برای بند ناف هایی که با الکل تمیز شده بودند، 10 روز بود. در هیچ یک از نوزادانی که این مطالعه بر روی آنها انجام شده بود، عفونت دیده نشد.

یکی از دلایلی که بعضی متخصصان اطفال هنوز هم روش تمیز کردن بند ناف با الکل را توصیه می کنند این است که بند ناف هایی که با الکل تمیز نمی شوند، گاهی ترشحات و بوی بدی دارند.

از سوی دیگر بسیاری از این متخصصین معتقدند که اختلاف دو روز در زمان ترمیم، اختلاف چندان قابل توجهی نیست (که در مطالعه بالا دیده شده بود).

مراقبت از بند ناف قبل از افتادن آن

- مهم ترین مسئله در نگهداری بند ناف قبل از افتادن آن، جلوگیری از عفونت است.

- بند ناف را باید خشک و تمیز نگه داشت.

- در هنگام تعویض پوشک نوزاد، لبه بالای آن را باید از زیر بند ناف تا کرد تا بند ناف در معرض هوا قرار داشته باشد و با ادرار تماس پیدا نکند، یعنی پوشک نوزاد را باید زیر بند ناف بست.

- اساس مراقبت از بندناف برای دختران و پسران یکسان است، ولی در مورد پسران باید اطمینان حاصل کرد که سر آلت درون پوشک قرار بگیرد تا از ریختن ادرار روی بندناف جلوگیری شود.

- زمانی که بند ناف می افتد، ممکن است پوشک کمی خونی شود که طبیعی است.

- در هوای گرم به نوزاد باید فقط پوشک و یک شورت ولباس نخی و گشاد پوشاند تا جریان هوا زیر لباسش برقرار بوده و بند ناف سریع تر خشک شود.

- از پوشاندن لباس های زیر دکمه دار تا زمانی که بند ناف نیفتاده است، باید خودداری کرد.

- هرگز سعی نکنید بند ناف را با دست جدا کنید، حتی اگر خیلی شل شده باشد و یا تنها با رشته ای نازک به شکم نوزاد متصل باشد.

- اگر بند ناف با ادرار یا چیز دیگری آلوده شد، از آب جوشیده ولرم برای تمیز کردن آن استفاده کنید. به این ترتیب که چند تکه پنبه را در این آب خیس کنید و تمام قسمت اطراف ناف را پاک کنید.

- هرگز از پنبه خشک برای تمیز کردن بند ناف نوزاد استفاده نکنید، چون ممکن است الیاف پنبه روی بند ناف باقی بماند و باعث ایجاد حساسیت و حتی عفونت شود.

- از نگهداری نوزاد در اتاق مرطوب و گرم خودداری کنید، زیرا بندناف باید خشک شود و بیفتد، ولی محیط گرم و مرطوب این کار را به تاخیر می‌اندازد.

- بندناف را مدتی در معرض هوا قرار دهید تا خشک شود.

- از تمیز کردن بیش از حد بندناف خودداری کنید. 

- اطمینان حاصل کنید بندناف به پوست نوزاد مالیده نمی‌شود. در این مدت از لباس‌های آزاد استفاده کنید تا بند ناف بیفتد.

- از گذاشتن هر گونه پوشش بر روی بندناف خودداری شود.

- گاهی در محل اتصال بندناف به بدن نوزاد، ترشح شیری رنگ و بی بو و یا یکی دو قطره خون خارج می شود که اهمیتی ندارد.

- از پانسمان کردن و یا از قرار دادن پوشک بر روی بند ناف پرهیز کنید، چرا که این عمل ممکن است موجب رطوبت در آن ناحیه و عفونت شود.

- تا قبل از افتادن بند ناف از استحمام نوزاد بپرهیزید و یا حداقل او را کاملا درون آب (مثل وان یا لگن آب) قرار ندهید و با لیفی نرم، بدن او را تمیز کنید.

- استفاده از الکل برای ضد عفونی کردن بند ناف لازم نیست، چرا که ممکن است روند افتادن آن را به تعویق بیاندازد.

- اگر در ناحیه ناف ترشح چرکی وجود داشت و یا لکه خونی دیده شد و دچار التهاب و قرمزی بود، حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده و از مالیدن هر گونه پماد بدون تشخیص پزشک بر روی آن خودداری نمایید.

- از دستکاری و کشیدن بند ناف بپرهیزید.

فرآوری: نیره ولدخانی

کشیدن قلیان چه تاثیراتی بر زنان باردار و جنین دارد؟؟

بیشترین تاثیر سوءمصرف سیگار بر روی جنین، در سه ماهه دوم و سوم بارداری است، زیرا در این زمان اندام های جنین به تدریج تشکیل می شوند و در صورت استعمال سیگار، رشد اندام ها مختل و جنین با عقب ماندگی مواجه می شود.

استعمال سیگار حتی پیش از بارداری هم مضر است و بر تخمک های زن تاثیر منفی دارد و قدرت باروری آن ها را کاهش دهد.

استعمال سیگار موجب می شود تا هنگام زایمان، جنین با استرس مواجه شود و با آغاز درد زایمان، ضربان قلب جنین کاهش یابد و نتواند انقباضات رحم را تحمل کند. به این ترتیب زایمان با مشکل مواجه شده و نوزاد باید به روش سزارین متولد شود.

استعمال سیگار توسط اطرافیان مادر باردار هم اثراتی سوئی بر جنین دارد و تنفس دود ناشی از سیگار اطرافیان نیز بسیار خطرناک است.

دود قلیان نیز برای جنین بسیار مضر است و به دلیل این که پیش از استعمال با بخار آب مخلوط می شود، بسیار خطرناک تر از دود سیگار است.

مصرف سیگار و قلیان موجب پوکی استخوان می شود

مصرف سیگار و قلیان موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی می شود که به تسریع پوکی استخوان می انجامد. مصرف الکل نیز با کم کردن فعالیت سلول های سازنده استخوان موجب پوکی استخوان می شود.

مصرف دخانیات بهبود زخم را به تاخیر می اندازد

در سیستم گوارشی ودر بیمارانی که مبتلا به سوء هاضمه هستند می توان گفت مصرف دخانیات، به صورت استنشاقی یا طرق دیگر، در ایجاد زخم های گوارشی، تشدید برگشت اسید معده به مری و ایجاد سرطان های دستگاه گوارش موثر است .همچنین در بیمارانی که دچار زخم های سیستم گوارشی هستند، مصرف دخانیات بهبود زخم را به تاخیر می اندازد و پاسخ به درمان را کند می کند.

به بیمارانی که از سوء هاضمه رنج می برند توصیه اکید می شود، حتما برای افزایش تاثیر درمان و کاهش عود بیماری، به طور جدی مصرف مواد دخانی را ترک کنند.

رییس انجمن علمی سلامت خانواده ایران؛

رابطه ناباروری با مصرف قلیان

"مهم این است که سالم باشد"؛ جدای از همه تعارف هایی که در قالب این جمله خودنمایی می کند؛ هنوز هم برای بیشتر پدر و مادرها مهم است که این بچه سالم به می خواهد به دنیا بیاید، دختر باشد یا پسر.

جلسه مشاوره اش رایگان است. همه چیز خیلی جدی و تخصصی به نظر می رسد. دکتر مشاور گان پوشیده، با کلاهی موهایش و با روکشی کفشش را پوشانده است. می پرسد: دختر می خواهید یا پسر؟ و با یک خودکار بیک شیشه ای آبی بدون در، روی برگه ای که بعداً می شود نسخه، می نویسد دختر!

کم کم انتظار برای حضور اعمال جراحی و دستکاری کروموزوم، دارو و .... پایان می یابد؛ این روش هیچ کاری به عمل جراحی ندارد.


گام اول- روش تغذیه ای
سن و سال مادر و پدر و تعداد خواهران و برادران در هر خانواده اولین چیزی است که برای شروع کار لازم است. تنها با طی کردن سه مرحله در سه ماه قبل از بارداری می توانید صاحب آن چیزی شوید که می خواهید. بیش تر از 10 سال است که این روش در کانادا، امریکا و استرالیا جواب داده است. این عبارتی است که مشاور در توضیح میزان اعتبار این روش به کار می برد.

البته دخالت در کار خداوند از این نوعش تنها مختص دانش جدید نیست، بلکه ریشه در طب سنتی و ابن سینایی دارد. طب سنتی مدعی است که خوراکی ها تاثیر تعیین کننده ای بر جنسیت جنین دارند. برای مثال خوردن کاهو، توت فرنگی، خرمالو، هل و زعفران در هنگام بارداری احتمال پسرزایی را افزایش می دهد و مصرف ماست، ترشی و تخم مرغ جنین را دختر می کند.

مشاور، رعایت رژیم غذایی در سه ماه قبل از بارداری را توصیه می کند: "سه ماه قبل از بارداری لازم است که مادر مصرف حداقل 5 لیوان لبنیات مثل شیر،‌ ماست، کشک و ... را رعایت کند. میوه های ترش نیز حداقل باید 5 عدد متوسط باشد. انار، آلبالو و .... هر کدام که استفاده می شود به اندازه 5 میوه متوسط باشد. خوردن لواشک، ترشی و کلاً‌ چیزهای ترش برای دختر دار شدن مهم است. علاوه بر این یک سری پرهیز های غذایی هم برای هر یک از دو جنس لازم است."

دانستن این نکته مهم است که این رژیم ها حداقل برای ۴ تا ۶ هفته به صورت متوالی باید رعایت شود. گذشت حتی یک روز از لقاح، تاثیری در تعیین جنسیت ندارد.

مشاور می گوید: "ما از سال 1372 تا به حال این روش را انجام داده ایم و نوزدان زیادی را به این شیوه تعیین جنسیت کرده ایم. برای اولین بار هم 100 زوج را انتخاب کردیم و برای 50 مورد دختر و برای 50 تای بعدی نوزاد پسر را در نظر گرفتیم. این روش در آنها با موفقیت همراه بود و ثابت شده است که روش ما تا 95 درصد موفق است."

زمان بندی برای تعیین جنسیت فرزند
دومین مرحله ای که زوج برای رسیدن به فرزند دلخواه باید طی کنند، زمان بندی مقاربت زوجین است.

به گفته مشاور نکته مهم در تعیین جنسیت، تعیین زمان تخمک گذاری است: "اگر مقاربت در حوالی زمان تخمک گذاری صورت گیرد، پسر به دنیا خواهد آمد. چرا که در زمان تخمک گذاری ترشحات دهانه رحم از همیشه قلیایی تر، رقیق تر و ارتجاع پذیرتر است و حرکت اسپرم های Y را بسیار سهل و آسان می کند. اما اگر مقاربت 3 تا 4 روز بعد یا قبل از تخمک گذاری اتفاق بیفتد، شانس پسر شدن به شدت کاهش می یابد.

ارگاسم زن در هنگام مقاربت نیز راه دیگر تعیین جنسیت است، چرا که در هنگام ارگاسم زنانه ترشحات با PH قلیایی از دهانه واژن ترشح می شود که همزمان با انقباضات عضلات واژن باعث بالا راندن اسپرم های پسر و کمک به حرکت آنها به سمت رحم می شود و سبب ایجاد جنین پسر خواهد شد."

این روش مبتنی بر خصوصیات تخمک X و دو نوع اسپرم حاوی کروموزوم های X Y در مرد است: "لازم است که مادر در جدولی هر ماه تاریخ شروع و پایان ماهیانه خود را یادداشت کند. ثبت سابقه ترشح های چرکی زرد، سبز و یا سفید نیز لازم است. هر زن در اواسط ماهیانه خود یک یا چند تخمک که از نظر کروموزومی فقط X هستند تولید می کنند و در مقابل مردها دارای دو نوع اسپرم حاوی کروموزومهای جنسی Xو Y هستند.

علی رغم تصور عامه که جنسیت فرزند را به مادر نسبت می دهند، این مرد است که جنسیت سلول تخم را تعیین می کند. این تعیین کنندگی به زمانی برمی گردد که تخمکی که حاوی کروموزوم جنسی X است با یکی از اسپرم ها لقاح می یابد؛ در صورتی که این اسپرم حاوی کروموزوم Y باشد، جنین پسر شکل می گیرد و اگر حاوی کروموزوم X باشد سلول تخم مونث می شود. بنابراین زمان و نوع مقاربت نیز از اهمیت بالایی برخودار است؛ که باید مطابق دستورالعمل ما انجام شود."

اسپرم ها هر کدام ویژگی هایی دارند. اسپرمX ‌ سر بیضی شکلی دارد و نسبت به اسپرم Y درشت تر، سنگین تر، دارای طول عمر بیشتر و حرکت کمتر است. اسپرمY سر گردی دارد و بسیار ضعیفتر است. با وجود این که اسپرم های Y کم جانتر و دارای عمر کوتاه تری هستند، ولی تعداد آنها بسیار بیشتر از اسپرم های X است؛ و این عامل ضعف آنها را در ماندگاری جبران می کند و باعث یکسان شدن تعداد موالید دختر و پسر می شود. تفاوت این دو نوع اسپرم پایه و اساس انتخاب جنسیت را تشکیل می دهد. گام سومی که لازم است زوج انجام دهند و در واقع آخرین مرحله به حساب می آید، شستشوهای اسیدی یا قلیایی است.

مشاور می گوید: "اسپرم هایY نسبت به محیط اسیدی بسیار حساس هستند و به سرعت از بین می روند. این درحالی است که اسپرم های X در این محیط ها مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند. بنابراین برای هر کدام از جنس های مورد نظر از شستشوی ویژه آن استفاده می شود."

او در توجیه برتری روش تغدیه ای و زمان بندی نسبت به عمل جراحی که توسط متخصصین زنان و زایمان انجام می شود، می گوید: "خوبی روشی که ما به کار می بریم این است که علاوه بر این که موفقیت آن تائید شده است، به هیچ عنوان به سیستم بدنی مادر نیز لطمه ای نمی زند. عمل جراحی و یا دارویی ندارد. خوب واضح است که عمل جراحی خطرات زیادی دارد. علاوه بر این که میزان موفقیت آن نیز کم است."

علاوه بر ریسک عمل جراحی آن هم برای دو بار به صورت متوالی، هزینه بالای آن نیز از جمله دلایلی است که مشاور برای رد این روش بیان می کند: "هزینه عمل جراحی بالاست. پرداخت 4 تا 5 میلیون تومان برای عملی که ممکن است حاصلی نداشته باشد، بیهوده است. ممکن است جنین از بین برود. در این صورت علاوه بر صدمه ای که به مادر می خورد، پول آنها هم از بین می رود. برای انجام دوباره این عمل هم فرد مجبور است دوباره ریسک عمل را پذیرفته و هزینه را هم بپردازد. اما روشی که ما به کار می بریم تنها 300 هزار تومان است که در صورتی که به نتیجه نرسد، این مبلغ به زوج برگردانده می شود. علاوه بر اینکه صدمه ای هم به بدن مادر نمی خورد."

تعداد اسپرم ها
زوج های زیادی هستند که بعد از دو دختر و یا بیشتر آرزوی داشتن یک پسر را دارند، البته برعکس این قضیه هم صادق است؛ اگر چه به وفور دیده نمی شود. قدیم ترها زوج ها آنقدر به کار تولید مثل ادامه می دادند تا بالاخره به مراد دلشان برسند. حتی اگر این مراد بعد از 6 یا 7 زایمان و یا حتی خیلی بیشتر از اینها حاصل می شد. امروزه طب جدید به زوج هایی که 2 یا بیش از 2 فرزند دختر دارند توصیه می کند که از مرد یک آزمایش شمارش اسپرمی به عمل آید. اگر تعداد اسپرم های مرد در یک سی سی کمتر از 20 میلیون باشد، احتمال دختر دار شدن 80% است؛ و چنانچه این تعداد زیر 5 میلیون باشد، این احتمال 100% خواهد بود. بنابراین هر اتفاقی که باعث افزایش اسپرم ها شود، یک قدم والدین را به سوی پسر دار شدن نزدیک می کند.

جداول ماه و سال بارداری
حدس جنسیت جنین با استفاده از جدول ماه و سال و سن والدین نیز روش دیگری است که موسسه های تعیین جنسیت برای کمک به والدین به کار می برند. این روش نشان می دهد که وقوع بارداری در هر ماه، احتمال تولد کدام جنس را بیشتر می کند. آنها چرتکه می اندازند که مثلاً اگر ۳۰ ساله هستید برای دختر داشتن لازم است در ماه اردیبهشت باردار شوید.

موسسه های تعیین جنسیت مدعی هستند که این روش بیشتر از ۹۰ درصد جواب می دهد. البته این قانون دو تبصره هم دارد؛ اول این که تعیین زمان تخمک گذاری تجربه و دقت زیادی را می طلبد و یک اشتباه کوچک حتی در حد ۱۲ ساعت هم می تواند نتیجه را برعکس کند. دومین نکته هم مربوط به زمان شروع این پروسه است. برای به دست آوردن فرزند دلخواه باید 3 ماه قبل از بارداری اقدام شود.

مرجع: چه خبر آنلاین

غذاهای زیبا شدن جنین

به ادامه مطلب مراجعه فرمایید...

ادامه مطب...

ادامه مطلب....

ادامه عکس ها در ادامه مطلب....

بارداری از مهم‌ترین مراحل زندگی یك زن است و سلامت او و فرزندش به چگونگی طی شدن آن بستگی دارد بنابراین هر زنی باید قبل از باردارشدن به پزشك مراجعه كند تا بایدها و نبایدهای این دوران را یاد بگیرد. قطعا بارها شنیده‌اید كه خانم‌ها باید قبل از باردارشدن از نظر کم‌خونی آزمایش بدهند، واكسن بزنند، مصرف قرص اسیدفولیك را شروع كنند و... اما شاید كمتر در مورد كارهای خطرناك و ممنوع در این دوران صحبت شده باشد. در این مقاله به مهم‌ترین موارد ممنوعه بارداری اشاره می‌كنیم.

1. سیگار کشیدن
بسیاری از خانم‌هایی كه حتی تفننی سیگار یا قلیان می‌كشند، می‏گویند وقتی باردار شویم سیگارمان را ترك خواهیم كرد در حالی كه ترك یكباره این عادت سخت است و زمان زیادی طول می‌كشد تا سموم ناشی از استعمال دخانیات از بدن پاك شود. قطعا هر چه این سموم در بدن مادر بیشتر باشد، عوارض جبران‌ناپذیرتری بر جنین خواهد داشت.

2. رژیم گرفتن
ممكن است خانمی دچار اضافه‌وزن، چاقی یا حتی كمبود وزن و سوءتغذیه باشد ولی برطرف كردن این مشكل‌ها هنگام بارداری كار اشتباهی است، بنابراین اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید یا از سوءتغذیه رنج می‌برید، قبل از باردار شدن به متخصص تغذیه مراجعه كنید و با درمان مناسب و وزن متعادل وارد این مرحله حساس شوید تا جنینتان دچار كم‌وزنی یا وزن زیاد نشود.

3. قطع خودسرانه دارو
خانم‌های زیادی به بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های روماتولوژی، دیابت، فشارخون و... مبتلا هستند و از داروهای مختلفی استفاده می‌كنند اما برخی از آنها وقتی می‌خواهند باردار شوند یا متوجه بارداری می‌شوند، داروهایشان را خودسرانه و یكباره قطع می‌كنند تا عوارض ناشی از مصرف دارو روی جنینشان تاثیر نگذارد! در حالی كه قطع خودسرانه این داروها عوارض بدتر و شدیدتری برای مادر و جنین خواهد داشت. اگر بیماری خاصی دارید و دارو مصرف می‌كنید، قبل از باردار شدن به پزشك مراجعه كنید و به صلاحدید او از داروهای كم‌ضررتر یا با دوزهای مناسب‌تر استفاده كنید.

4. خوردن غذاهای مانده و فست‌فود
در دوره بارداری خلق و خوی مادر باردار تغییر می‌كند و حتی به سمت افسردگی پیش می‌رود. در این حالت شاید پخت و پز و تهیه غذای مناسب برای بسیاری از خانم‌ها سخت باشد. به همین دلیل مصرف انواع فست‌فود یا غذاهای مانده یا فریزی افزایش می‌یابد. مصرف این قبیل غذاها در دوره بارداری به‌دلیل نمك زیاد، مواد نگهدارنده و كالری بالا مناسب نیست. بدن یك زن باردار به انواع غذاهای تازه و مقوی، انواع میوه‌ها و سبزی‌ها
و به طور كلی تمام موادمغذی موجود در هرم غذایی نیاز دارد بنابراین سعی كنید با كمك گرفتن از اطرافیان به اندازه موردنیاز و نه بیشتر، غذاهای خوب و سالم تهیه کنید و بخورید.

5. ماندن در محیط‌های گرم
از قرار گرفتن در محیط‌های بسیار گرم مثل محیط سونا، سولاریوم، نشستن طولانی‌مدت در حمام یا زیر نور آفتاب خودداری كنید. گرم شدن زیاد بدن به‌خصوص در 3 ماهه اول تاثیر منفی روی جنین می‌گذارد و به اصلاح تراتوژن است. حتی اگر خانم بارداری سرما بخورد و تب بالا داشته باشد، باید هر چه سریع‌تر تب او را پایین آورد تا جنین دچار مشكل نشود.

6. بی‌تحركی طولانی‌مدت
بسیاری از خانم‌ها به‌خصوص كسانی كه دچار لكه‌بینی هستند یا در بارداری‌های قبلی مشكل داشته‌اند، بر این باورند كه باید در دوران بارداری استراحت طولانی‌مدت یا حتی استراحت مطلق داشته باشند اما اصلا این طور نیست و مطالعات نشان می‌دهند استراحت مطلق یا طولانی‌مدت می‌تواند حتی باعث مرگ مادر باردار شود زیرا فرآیند بارداری، بدن خانم‌ها را مستعد افزایش احتمال انعقاد خون می‌كند؛ به عبارتی خون خانم باردار به‌دلیل هورمون‌هایی كه در بدن ترشح می‌شود، غلیظ می‌شود و بی‌‌تحركی می‌تواند این غلظت را افزایش دهد. لخته‌شدن خون، عارضه فوق‌العاده خطرناكی است . خطر لخته شدن خون در 3 ماهه سوم بارداری به‌دلیل بزرگ شدن شكم و فشار روی لگن تشدید می‌شود. خطر انعقاد‌پذیری خون حتی در هفته‌های اول پس از زایمان نیز همچنان تهدید‌كننده است بنابراین خانم باردار حتی پس از زایمان نیز باید از خوابیدن و استراحت طولانی‌مدت در بستر خودداری كند. اگر خانمی به دلایلی مجبور به استراحت مطلق طولانی‌مدت باشد، باید با تجویز پزشك داروهای ضدانعقادی بخورد.

7. دست زدن به خاك
مهم‌ترین انگلی كه می‌تواند از راه خاك خانم باردار را آلوده كند، توكسوپلاسموز است كه بیشتر در مدفوع گربه وجود دارد. آزمایش‌هایی كه از خانم‌های باردار گرفته می‌شود، نشان می‌دهد متاسفانه خیلی از خانم‌ها به این انگل آلوده‏‌اند. برای پیشگیری از این عفونت سعی كنید با دستکش میوه و سبزی‌ها را بشویید، از خوردن گوشت نیم‌پز یا گوشتی كه به خوبی مغزپخت نشده است، به‌خصوص گوشت‌های كبابی بپرهیزید زیرا ممكن است این انگل در گوشت هم وجود داشته باشد.

8. مصرف تخم‌مرغ خام
برخی خانم‌های باردار برای تقویت بدنشان از زرده تخم‌مرغ خام استفاده می‌كنند؛ مثلا زرده را جدا می‌كنند داخل شیر می‌ریزند یا موادی به آن زده و آن را طعم‌دار می‌كنند و می‌خورند اما این‌ كار خطرناك است. تخم‌مرغ نپخته یا گوشت مرغی كه خوب پخته نشده باشد، به‌خصوص جوجه‌كباب، حاوی میكروبی به نام سالمونلا هستند. این میكروب برای خود مرغ فلور طبیعی محسوب می‌شود و برایش مضر نیست ولی برای انسان به‌خصوص خانم باردار خطرناك است. حتی توصیه می‌شود از خوردن تخم‌مرغ عسلی یا نیمرویی كه زرده آن پخته و سفت نشده است، خودداری كنید. همچنین باید از مصرف تمام موادی كه تخم‌مرغ خام در آن به كار رفته مثل سس مایونز هم اجتناب كرد.

9. افراط در مصرف شیرینی‌
ما ایرانی‌ها شكر فراوانی در رژیم غذایی‌مان داریم. از طرفی خانم‌های باردار به‌دلیل ترشح هورمون‌های متعدد، در مرز ابتلا به دیابت قرار دارند بنابراین توصیه می‌شود خوردن مواد شیرین به‌خصوص انواع شیرینی‌ها، نوشابه‌های گازدار و... را محدود كنید.

10. مصرف دمنوش‌ها و گیاهان دارویی
از آنجا كه مصرف داروها در دوران بارداری محدود می‌شود، خانم‌ها بیشتر سراغ دمنوش‌ها و گیاهان دارویی می‌روند. مصرف برخی گیاهان دارویی در دوران بارداری ممنوع است و حتی می‌تواند باعث سقط جنین شود بنابراین از مصرف گیاهان دارویی یا انواع دمنوش‌ها خودداری كنید. قبل از استفاده از هر ماده‌ای حتما نظر پزشكتان را بپرسید.

11. تحمل گرسنگی
گرسنگی طولانی‌مدت باعث تولید ماده‌ای به نام كتون یا استون در بدن می‌شود. این ماده به‌خصوص در 3 ماهه اول بارداری اثر سوئی روی مغز جنین می‌گذارد. به همین دلیل خانم‌های باردار باید سعی كنند حتی در حالت ویار و تهوع گرسنه نمانند و از وعده‌های كوچك غذا یا انواع میوه و بیسكویت در فواصل كوتاه استفاده و از تولید كتون در بدنشان جلوگیری كنند.

12. مصرف جگر
جگر حاوی مقدار زیادی ویتامینA است و خیلی‌ها گمان می‌کنند مصرف آن در دوران بارداری ضروری است اما ویتامینA یك ویتامین محلول در چربی است و در كره و تمام چربی‌ها و روغن‌هایی كه برای پخت و پز استفاده می‌كنیم، وجود دارد. از طرفی مقدار زیاد ویتامینA از بدن خوب دفع نمی‌شود. تجمع این ویتامین می‌تواند برای جنین خطرناك باشد. به همین دلیل مصرف جگر به خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.

13. مصرف ماهی‌های اقیانوسی
ماهی‌‌های اقیانوسی به‌دلیل وجود آلودگی‌های حاصل از نفت‌كش‌ها در آب عمدتا به جیوه آلوده هستند. مصرف این ماهی‌ها باعث تجمع جیوه در بدن می‌شود و برای جنین مضر است. سعی كنید از ماهی‌های پرورشی یا ماهی‌هایی كه از رودخانه‌ها صید می‌شوند، استفاده و خوردن انواع ماهی و میگوهای اقیانوسی را ترك كنید.

14. مداخله در اقدامات طبی
متاسفانه برخی خانم‌ها مدام در كار پزشكی مداخله و مثلا نوع زایمان را خودشان تعیین می‌كنند، به زور درخواست سونوگرافی دارند، حتی روز تولد نوزادشان را انتخاب می‌كنند و... اما پزشک صلاح شما را در زمینه سلامت‌تان بهتر از خودتان می‏داند بنابراین در کارهای پزشکی مداخله نکنید و کار ر ابه کاردان بسپارید.

زمانی که در دوران شیردهی هستید باید در مورد مصرف قرص ها و داروها بیشتر فکر کنید!

 زمانی که به تازگی مادر شده اید، کمبود خواب و احساس خستگی و ناراحتی دارید. به همین دلیل شما تنها کابینت قرص ها را باز می کنید، اما زمانی که در دوران شیردهی هستید باید در مورد مصرف قرص ها و داروها بیشتر فکر کنید و در مورد عوارض آن ها به طور کامل آگاهی داشته باشید.

●  از مصرف هر دارو و قرصی که از آسپرین در آن باشد، پرهیز کنید. زیرا آسپرین وارد شیر شما می شود که ورود آسپرین به بدن نوزاد باعث ایجاد سندروم ری (سوخت و ساز بدن را نامنظم می کند) می شود، حتی اگر کودک در مراحل اولیه زندگی خود از آسپرین استفاده کند، مبتلا به سندروم ری می شود. به همین دلیل توصیه می شود که از مصرف داروهای حاوی آسپرین مادران شیرده پرهیز کنند.

● کدئین یکی دیگر از آن موادی است که باید از آن دور باشید. مطالعات اثر مضر مصرف کدئین توسط مادران شیرده را روی کودکان ثابت کرده است. این کودکان دچار میزان پایین تپش فلب، کم غذایی، کمبود انرژی، خستگی و دچار مشکل در تنفس می شوند. اگر شما به عنوان مادر مبتلا به سردردهای شدید هستید و مسکن های ضعیف روی شما تاثیری ندارد، حتما با پزشک مشورت کنید تا داروی قوی تری به شما دهد اما از داروهای کدئین دار استفاده نکنید.

●  ایبوبروفن یکی از داروهای ضد التهاب است که می توانید از آن در دوران شیردهی و به مدت کوتاه استفاده کنید. البته حتما قبل از استفاده  محصول و دارو را بررسی کنید که در آن به جز ایبو بروفن کودئین نباشد زیرا در برخی از داروهای ایبوروفن به دلیل قوی تر کردن آن از کودئین استفاده می شود.

●  پاراستامول به خودی خود ایمن است و ضرری ندارد. اما حتما باید دقت داشته باشید که نباید در محصولی که استفاده می کنید کودئین و آسپرین موجود باشد.

 
●  برخی از داروهای دیگر به نام های تجاری دیگر به نام های تجاری "plus" و "extra" نیز حاوی کافئین هستند که شما باید دقت داشته باشید که میزان مصرفی کافئین در رژیم غذاییتان بیشتر از حد مجاز نشود، به همین دلیل بهتر است قبل از استفاده حتما محتویات این داروها را که روی بسته نوشته مطالعه کنید.
 
● بسیاری از داروهایی که برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا استفاده می وشند، حاوی مخدر هستند. به همین دلیل بهترین کار این است که با پزشک و مشاور دارویی خود مشورت کنید و علائوم بیماری خودتان را برایش تشریح کنید و حتما باید به وی اطلاع دهید که در دوران شیردهی به سر می برید. (صادقانه باید بگویم که در این مورد نباید بدون مشورت و دستور پزشک دارویی مصرف کنید)

●  داروهایی که برای گرفتگی بینی و یا حساسیت های بینی استفاده می شوند، حاوی ماده ای به نام افدرین شبه هستند که باعث کاهش شیر مادر می شوند و حتما باید از مصرف این داروها خودداری شود.
      
●  برخی از داروهای سرماخوردگی حاوی دفین هیدرامین و همچنین پرومتاین هستند که آن ها بیشتر برای جلوگیری از آبریزش بینی استفاده می شوند. این داروها خواب آور هستند و نه تنها روی بدن مادر تاثیر می گذارند، بلکه از راه شیر به بدن نوزاد نیز وارد می شوند و باعث کسلی و خواب آلودگی نوزاد خواهند شد و البته در نهایت باعث می شوند تا نوزاد اشتهای خود را از دست دهد و به میزان کافی تغذیه نشود و نتواند وزن مطلوب را به دست بیاورد.

بارداری و شیردهی یکی از حساس‌ترین دوران‌های زندگی زنان است. در این دوران بیش‌ترین نیاز به مواد مغذی برای سلامت جنین، نوزاد و مادر وجود دارد.

تمامی نیاز نوزاد پس از تولد تا 6 ماهگی تنها از شیر مادر تامین می‌شود، بنابراین تغذیه مادر باید به گونه‌ای باشد که هم نیاز نوزاد و هم نیاز بدن خود را تامین نماید. در دوران شیردهی نیاز به انرژی حدود 30 درصد افزایش می‌یابد.

شیر مادر که در 6 ماه اول زندگی تنها منبع غذایی نوزاد محسوب می‌شود، مخلوطی از انواع مواد مغذی است که نه تنها نیاز بدن نوزاد به انرژی را فراهم می‌آورد، بلکه حاوی فاکتورهایی است که سبب ارتقاء سطح ایمنی بدن نوزاد شده و از بروز عفونت جلوگیری می‌کند. مادر باردار در طول دوران بارداری با ذخیره انرژی و مواد مغذی، بدن خود را برای دوران شیردهی آماده می‌کند. طی 6 ماه اول زندگی وزن بدن نوزاد 2 برابر می‌شود که تمامی انرژی و مواد مغذی مورد نیاز برای چنین رشد و تکاملی از شیر مادر فراهم می‌شود، بنابراین تغذیه مادر شیرده جهت تامین نیاز نوزاد و همچنین سلامت مادر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

ویتامین‌ها و مواد معدنی
به غیر از آهن نیاز به کلیه ویتامین‌ها و مواد مغذی در دوران شیردهی از دوران بارداری بالاتر است. کمبود دریافت برخی ویتامین‌ها سبب کمبود آن در شیر مادر می‌شود. ویتامین D یکی از ویتامین‌هایی است که کمبود آن شایع می‌باشد. در کسانی که به مدت کافی در معرض آفتاب قرار نمی‌گیرند و مکمل غذایی دریافت نمی‌کنند، مقدار این ویتامین در شیر مادر برای تامین نیاز نوزاد کافی نخواهد بود، بنابراین برای بسیاری از مادران دریافت مکمل غذایی حاوی ویتامین D توصیه می‌شود.

کمبود ویتامین B12 در زنان گیاه‌خوار شایع است. در صورت کمبود ویتامین B12 مقدار آن در شیر نیز کم خواهد بود و بنابراین در این زنان نیاز به دریافت مکمل وجود دارد.

اما در مورد برخی دیگر از ویتامین‌ها و مواد معدنی نظیر کلسیم، روی و آهن چنین نیست. حتی اگر بدن مادر دچار کمبود باشد، مقدار آن در شیر کاهش نمی‌یابد. این بدان معنی است که مادر از ذخایر بدن خود برای تامین آن‌ها در شیر استفاده می‌کند و در صورت عدم جبران، مادر بیشتر از نوزاد متضرر خواهد شد و به علت استفاده از ذخایر بدن جهت تولید شیر باکیفیت مناسب امکان دارد دچار عوارضی نظیر پوکی استخوان و کم خونی شود. بنابراین تغذیه مادر در دوران بارداری و شیردهی بسیار حائز اهمیت است و مادران قبل ورود به دوره بارداری باید از رژیم غذایی مناسبی پیروی نمایند تا در دوران بارداری و شیردهی با مشکل مواجه نشوند. مطالعات انجام‌گرفته در برخی کشورهای فقیر نشان می‌دهد که میزان ایمونوگلبولین‌های سری G و A در شیر مادران مبتلا به سوءتغذیه پایین‌تر از مادرانی است که تغذیه مناسبی داشته‌اند، بنابراین احتمال بروز انواع بیماری و عفونت‌ها در نوزادان این مادران بیشتر می‌باشد.

چه عواملی شیر مادر را کاهش می‌دهند؟
یکی از عواملی که سبب کاهش ترشح شیر می‌شود، استرس است. بسیاری از مادران خصوصاً پس از اولین زایمان دچار استرس و افسردگی می‌شوند. افسردگی تمایل مادر را برای شیردهی کاهش می‌دهد و چنانچه شیردهی به طور منظم و مکرر انجام نشود میزان تولید شیر کاهش می‌یابد. از طرفی استرس سبب کاهش ترشح هورمون اکسی‌توسین (که برای ترشح شیر ضروری است) می‌شود. سیگار نیز از دیگر عواملی است که سبب کاهش ترشح شیر می‌شود. طبق بررسی‌های انجام‌گرفته مصرف سیگار در زنان شیرده هورمون پرولاکتین را (که سبب تولید شیر می‌شود) کاهش می‌دهد. نتایج این بررسی‌ها بیانگر آن است که میزان این هورمون در مادران سیگاری کمتر از دیگر مادران است. همچنین نیکوتین موجود در سیگار ممکن است روی طعم شیر مادر اثر گذاشته و سبب بی‌میلی نوزاد شود، بنابراین سیگار با دو مکانیسم سبب کاهش ترشح شیر می‌شود: اول آنکه موجب کاهش پرولاکتین می‌شود و دوم آنکه سبب بی‌میلی نوزاد و در نتیجه کاهش مکیدن سینه مادر می‌شود.

همانطور که ذکر شد کاهش مکیدن سینه مادر خود سبب کاهش تولید و ترشح شیر می‌شود. مصرف چای پررنگ و قهوه نیز می‌تواند به‌طور غیرمستقیم باعث کاهش شیرمادر شود. کافئین موجود در چای و قهوه مدر است و باعث اتلاف آب از بدن مادر می‌شود. از آنجا که دریافت آب کافی برای تولید شیر ضروری است، چنانچه مادر جبران آب از دست رفته از بدن را ننماید در تولید شیر دچار مشکل خواهد شد، بنابراین بهتر است مصرف چای پررنگ و قهوه در دوران شیردهی محدود باشد و مادران شیرده باید توجه کنند که از چای به عنوان منبع تأمین‌کننده آب و مایعات استفاده ننمایند. علاوه بر موارد فوق کافئین به شیرمادر منتقل می‌شود و امکان دارد سبب بی‌خوابی در نوزاد شود.

 انرژی و پروتئین
میزان تولید شیر در مادران در 6 ماه اول به طور متوسط روزانه 750 میلی‌لیتر است. برای تولید هر 100 میلی‌لیتر شیر بدن انسان نیاز به صرف 85 کیلوکالری انرژی دارد. همچنین شیر یکی از منابع اصلی پروتئین است، بنابراین مادران شیرده به متوسط باید روزانه 25 گرم پروتئین، بیشتر از دیگر زنان دریافت کنند. محدودیت دریافت انرژی نظیر آنچه در سوءتغذیه و یا رژیم‌های غذایی کاهش وزن دیده می‌شود در مقدار تولید شیر تأثیر منفی دارد. چنانچه مقدار انرژی دریافتی محدود باشد، مقدار تولید شیر کم می‌شود. دریافت روزانه 3 واحد لبنیات (3 لیوان شیر و ماست) و 3-2 واحد گوشت می‌تواند هم به دریافت پروتئین و هم به دریافت انرژی مورد نیاز مادر شیرده کمک نماید. حبوبات نیز از منابع خوب پروتئین‌های گیاهی محسوب می‌شوند، اما باید توجه نمود امکان بروز نفخ در نوزاد بر اثر مصرف زیاد حبوبات وجود دارد.

  شیردهی و کاهش وزن مادر
در دوران شیردهی وزن مادر به تدریج کم می‌شود و شیردهی مکرر و منظم به نوزاد علاوه بر اینکه به تولید شیر بیشتر کمک می‌کند به کاهش وزن و بازگشت رحم به اندازه قبل از بارداری کمک می‌کند. بسیاری از مادران به منظور کاهش وزن سریع و بازگشت به سایز قبلی از رژیم‌های غذایی بسیار سخت پیروی نموده و ورزش می‌کنند. مادران باید توجه نمایند این نوع رژیم‌های غذایی سبب کاهش تولید شیر شده و چنانچه ورزش از نوع هوازی نباشد، مقدار اسیدلاکتیک خون بالا رفته و وارد شیر خواهد شد. بو و طعم اسیدلاکتیک برای بسیاری از نوزادان نامطلوب است و امکان دارد نوزاد از شیر خوردن امتناع کند، بنابراین در صورت نیاز به کاهش وزن پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و ورزش سبک و از نوع هوازی توصیه می‌شود.

 امگا3 و امگا6
مقدار و نوع چربی که در شیر مادر وجود دارد به طور مستقیم با نوع و مقدار چربی موجود در رژیم غذایی ارتباط دارد. برخی از انواع خاص اسیدهای چرب برای رشد و تکامل سلول‌های بدن خصوصاً سلول‌های مغز و سلول‌های بینایی ضروری هستند. اسیدهای چرب غیراشباع از نوع امگا6 و امگا3 درصد بالایی از غشای سلول‌های مغز را تشکیل می‌دهند. چنانچه مادر شیرده از منابع غذایی که حاوی این نوع اسیدهای چرب هستند به مقدار کافی استفاده نکند، رشد سلول‌های بینایی و رشد و تکامل سلول‌های مغز دچار اختلال خواهد شد، بنابراین توصیه می‌شود زنان شیرده روزانه از انواع ماهی و در صورت لزوم کپسول‌های امگا3 و نیز روغن‌هایی نظیر روغن زیتون و روغن کانولا در رژیم غذایی خود استفاده کنند.

فواید شیر دادن
شیر مادر نه تنها فواید بی‌شماری برای نوزاد دارد، بلکه شیردهی فواید زیادی برای مادر خواهد داشت. تحقیقات نشان می‌دهند که شیوع سرطان سینه، رحم و تخمدان‌ها در زنان شیرده کمتر است و هر چقدر تکرر و نظم در شیردهی بیشتر باشد، خطر بروز این نوع سرطان‌ها کمتر است. همچنین در دوران شیردهی به علت تغییرات هورمونی احتمال بارداری کاهش می‌یابد. این مسئله به فاصله‌گذاری مناسب بین فرزندان کمک می‌کند، بنابراین مادران باید برای شیردهی موفق آموزش ببینند و از عواملی که سبب کاهش تولید شیر می‌شوند جلوگیری نمایند.

 
آب
دریافت آب به میزان کافی بسیار ضروری است. آب یکی از اجزای اصلی شیر می‌باشد، بنابراین بدیهی است که مادر شیرده نیاز بیشتری به دریافت آب دارد. توصیه می‌شود مادران شیرده روزانه 3-2 لیتر آب بنوشند که طبیعتاً در فصول گرم سال نیاز به آب بیشتر از این مقدار خواهد بود و بهتر است مادران پس از هر نوبت شیردهی یک لیوان آب بنوشند.